Remembering the war in New Guinea - Interview with Eliab Thomas

Story bilong Eliab Thomas (Interview)
(Indigenous perspective)
This interview was conducted by Dr Hiromitsu Iwamoto and transcribed/translated by Pastor Jacob Aramans

Dr Iwamoto: O.K start.

Thomas: Nem bilong mi Eliab Thomas. Mi bilong Madina. Taim bilong wo mi bin liklik. Wo i bin kamap long 1942 na mipela igo long bush. Na stap na klostu nau bai wo i pinis, about two years left na ol i kisim mipela bilong go skul long Siapan. Every weekend tasol mipela igo long skul i save stap long em. Ino bilong rit na rait tasol, bilong singsing long Japanis language, Japanese songs, a bit of counting na igo olsem. Na liklik march around long ples. Olsem prep o kindagarden. Kain skul olsem. Ino gat rit na rait yet. Ating sampela hap long kantri long New Ireland ol igo rit na rait tasol hia long mipela ino gat skul i kamap olsem.

Dr Iwamoto: Yu save nem bilong tisa?

Thomas: Aguchu.

Dr Iwamoto: Em tisim yu long tok pisin?

Thomas: Yes, i save tok pisin. Tasol taim mipela igo skul i yusim Japanese langguage. Ol i laik bai dispela ples ol pikinini i mas spik Japanese language.

Dr Iwamoto: Hamaspela pikinini igo long skul?

Thomas: Dispela taim em mi ino inap long rememberim nau. Counting the villages, Luapul, Madina, Lugagul na Munavai. Four villages. Every weekend mipela i save go. Tri Sande mipela i kam bek. Go Friday, Satete istap na Sande kam bek.

Dr Iwamoto: Pikinini i hamamas igo long Skul?

Thomas: Olgeta i hamamas.

Dr Iwamoto: Ol i laikim dispela Japanese tisa?

Thomas: Yes.

Dr Iwamoto: Yu ting Japanese tisa i gutpela man?

Thomas: I gutpela. Mipela i liklik na mipela i admaiarim moa. Mi laikim tumas.

Dr Iwamoto: Hamaspela mun pikinini igo long skul?

Thomas: Ating i luk olsem two years mipela igo skul igo inap long two years. Tru ino gat proper classroom. Mipela i save go sindau tasol long waisan. Ol man i save slip long camp em na mipela igo olsem. Sindaun tasol. Ino gat proper desk or samting. That time tu pencil i sot, buk i sot nating.

Dr Iwamoto: Nogat pencil? Nogat buk?

Thomas: Nogat, nogat whatsoever on the school.

Dr Iwamoto: Bihain long tupela yia skul i pinis?

Thomas: Nogat. Wo i pinis.

Dr Iwamoto: Bihain long tupela yia wo i pinis?

Thomas: Yes. Wo i pinis.

---- THE END ----




This page was last updated on 1 June 2004.
Visit the Australia-Japan Research Project XXXAbout the project and using the website Print version of this page Visit Art Direction Visit the Toyota Foundation Academic entry guided tour Schools entry guided tour General entry guided tour Contact the project Visit related sites Study original historical documents Refer to academic articles on key topics Read interviews with those who were there Read papers presented at our international symposium See maps of the region and campaigns Meet individuals and hear their stories Find answers to common questions about the war in New Guinea Learn about the major campaigns in the war Browse photographs and artworks Explore key aspects of the war through contributed theme pages