Remembering the war in New Guinea - Interview with Charles Nori

Story bilong Charles Nori (Interview)
(Indigenous perspective)
This interview was conducted by Dr Iwamoto Hiromitsu and transcribed/translated by Pastor Jacob Aramans

Charles: Nem bilong mi Charles Nori. Mi kam long liklik ailan ol i kolim Aingarain. Stori blong mi long wanem samting mi harim long papa blong mi bai mi toktok long en nau.Mi yet mi wanpela magistrate na mi lukautim court haus long Manus ailan. Em papa tokim mi long taim mi bin born bihain long wo. Mi bin born long 15th August 1945, taim wo i pinis long en.

Taim mi askim papa, wanpela taim mi pikpela pinis mi go long skul na mi lukim ribbon wantaim medal blong papa. Mi askim em. Em blong wanem na em tok em bin pait wantaim ol Japan na stap wantaim ol Japan na ol i pait wantaim ol America. Na ol Australia. Na olsem wanem na yu stap wantaim ol. Na dispela taim tu mipela igo na ol isave olsem ol i tokim ol long stap wantaim ol na halivim ol long pait bikos ol i save korosim ol long stap wantaim olsem na ol i trainim pinis na ol istap wantaim.

Taim ol America bin kam , ol istap klostu long we kot haus nau istap. Ol i putim mi long sekim ol gun bilong ol. Na ol i lukim ol sip blong America i kam na stat paia igo long ol sip bilong America. Ol i paia igo go tasol ol i pilim olsem ol gun na ol kraka i strong tumas. So ol i lusim ol gun blong ol na ol igo o ronowe igo long bush wantaim ol Japan. Ino ol tasol, Japan tu ol i ronowe go. So ol i ronowe igo long bus. Na go long bus bihainim bik bus go kamap long Kari na long hap ya bihainim ol go kamap long Nambis painim Kanu na ol go bek long ailan Molan. Liklik stori blong papa em nap olsem.

Dr Iwamoto: Yu harim hamaspela man i kamap soldia olsem papa bilong yu?

Charles: Em dispela taim em tok planti liklik tasol long em wantaim tambu blong em yet. Em uncle blong mi Saiee na bubu blong mi Kalip em olgeta i stap long Lorengau. Dispela taim tasol igat planti, ol istap long Momote, planti ol istap long olgeta hap ol Japan stap. Em ol Manus tu ol i pait sait wantaim ol Japan stap. Ol ino save tu why na ol i pait tasol ol i halivim ol Japan.

Dr Iwamoto: Ol i tok ol i kisim uniform, shoe na.

Charles: Ol igat uniform. Uniform bilong papa blong mi. Mi lukim na olsem bates blong em tu cap blong em, mi lukim.

Dr Iwamoto: Yu save papa bilong yu i wok long Navy o Ami?

Charles: Dispela mi no klia tumas bikos mi liklik yet na mi lukim uniform na mi no inap telim differences olsem whether em i navy o ami tasol em igat cap i luk olsem ol kain cap ol Japanese soldia i save werim.

Dr Iwamoto: O.K, gutpela thank yu tru.

---- THE END ----



This page was last updated on 1 June 2004.
Visit the Australia-Japan Research Project XXXAbout the project and using the website Print version of this page Visit Art Direction Visit the Toyota Foundation Academic entry guided tour Schools entry guided tour General entry guided tour Contact the project Visit related sites Study original historical documents Refer to academic articles on key topics Read interviews with those who were there Read papers presented at our international symposium See maps of the region and campaigns Meet individuals and hear their stories Find answers to common questions about the war in New Guinea Learn about the major campaigns in the war Browse photographs and artworks Explore key aspects of the war through contributed theme pages